कर संकलन व्यवस्थित गर्न निजी क्षेत्रको माग

नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका अध्यक्ष शेखर गोल्छाले राजश्व संकलनमा केन्द्रित भई कर प्रणालीलाई व्यवस्थित बनाउने तर्फ अर्थमन्त्रालयको ध्यानाकर्षण गराएका छन् ।

काठमाण्डौमा आज १० औं राष्ट्रिय कर दिवसको अवसरमा आयोजित कार्यक्रममा करको दायरा बढाउन भन्दा कर संकलनलाई व्यवस्थित बनाउने तर्फ केन्द्रित हुनुपर्नेमा उनले जोड दिएका छन् । उनले सरकार राजश्व संकलनको लागि बढी केन्द्रित भएकाले समग्र कर प्रणाली चुस्त दुरुस्त हुन नसकेको र कर प्रणाली व्यवस्थित र प्रभावकारी हुन नसक्दा विकास खर्च बढ्न नसकेको बताएका छन् ।

‘सरकारले जुन तदारुकताका साथ कर संकलन गरिरहेको छ । सोही अनुसार विकास खर्च गर्न नसक्दा पछिल्लो समय बजारमा तरलताको समस्या आएको छ । विकास खर्च भएको भए यो समस्या आउने थिएन तर तरलता व्यवस्थापन निकै ठूलो समस्या भएको छ ।  तर, सरकार राजश्व संकलनमा केन्द्रित रहेको छ । म पुन: एक पटक भन्छु उद्देश्य ठिक छ तर अर्थमन्त्रालय विकास खर्च गर्न पनि त्यही अनुसार गतिशील हुन जरुरी छ’ उनले भने ।

उनले सरकारले बजेट निर्माण गर्दा नै आयोजनाहरु छनोटको प्राथमिकता निर्धारण गरि अनावश्यकलाई समावेश गर्न नहुने तर्क दिएका छन् ।

नेपाल चेम्बर अफ कमर्सका अध्यक्ष राजेन्द्र मल्लले सरकारले प्रक्षेपण गरे अनुसार राजश्व संकलन हुन नसकेको बताएका छन् ।

‘सरकारले करको दायरा बढाउन बैंकिङ प्रणाली भन्दा बाहिर बसेर अर्बौंको कारोबार गरिरहेका व्यवसायीलाई करको दायरामा ल्याउनुपर्छ । करको दायरा बढाउनको लागि प्रशस्त ठाँउ छ । अर्बौं कारोबार हुने घरजग्गा जस्ता अन्य कारोबारलाई करको दायरामा ल्याउनुपर्छ । सरकारले घरजग्गाको कारोबारलाई करको दायरामा ल्याउन नसक्दा जग्गाको मूल्य मौखिक रुपमा नै बढ्दै गएको छ’ उनले भने ।

नेपाल उद्योग परिसंघका कार्यकारी अध्यक्ष कृष्णप्रसाद अधिकारीले विगत २४ वर्ष देखि बहुदर प्रणाली लागु गर्न माग गर्दै आएपनि अहिले सम्म लागु हुन नसकेको गुनासो गरेका छन् ।

‘बहुदर कर प्रणाली लागु गरेर करमा देखिएका समस्या समाधान गर्न सकिन्छ । सरकारले यो प्रणाली लागु गर्न सकेको छैन । यसले गर्दा कर प्रणालीमा सरकार कति कमजोर छ भन्ने कुरा प्रमाणित भइरहेको छ । करमा बहुदर लागु नगर्दासम्म सरकारले लिएको समबृद्धिको लक्ष्य हासिल हुनसक्दैन’ उनले भने ।

नेपाल राष्ट्रिय उद्योग व्यापार संगठनका कार्यबाहक अध्यक्ष डम्बरदेब अर्यालले सरकारले ग्रामीण उद्योगलाई कर मुक्त क्षेत्रको रुपमा घोषणा गर्ने नीति लिनुपर्ने बताएका छन् । ग्रामीण उद्योगलाई कर मुक्त गरे वैदेशिक रोजगारीमा जाने युवाको संख्या कम हुँदै जाने तर्क उनले दिएका छन् ।

कर दिवसको अवसरमा सरकारले धेरै कर तिर्ने उद्योगी व्यवसायीलाई सम्मान गरेको छ । सर्वाधिक कर बुझाउनेमा सरकारी स्वामित्वको नेपाल टेलिकम रहेको छ । यस्तै वाणिज्य बैंकमा सबैभन्दा बढी कर बुझाउनेमा नबिल बैंक परेको छ । व्यक्तिगततर्फ सबैभन्दा बढी आयकर तिर्नेमा सिद्धार्थ शमशेर राणा छन् । निर्यात उद्योगमा डाबर नेपाल प्रालिले सबैभन्दा बढी कर बुझाएको छ । विशेष उद्योगमा सबैभन्दा बढी आयकर बुझाउनेमा एशियन पेन्ट्स रहेको छ ।